Uyku Apnesi

Gürültülü bir şekilde horlayan kişiler genellikle kötü şakaların veya gece yarısı dirsek darbelerinin hedefidir; fakat horlama gülünecek bir konu değildir. Gürültülü, rahatsız edici horlama en iyi ihtimalle ilişkilerde gerginliğe yol açabilen bir sosyal sorunken, çoğu erkek, kadın ve hatta çocuk için süreklilik kazanmış gürültülü horlama hayatı tehdit edebilecek bir bozukluk olan obstrüktif uyku apnesinin veya OSA’nın bir işareti olabilir.

Horlama ve Obstrüktif Uyku Apnesi (OSA)’nın birbirinden ayrılması önemlidir. Birçok insan horlar. Herkes horlaması odalar ötesinden duyulan erkeklerin ve kadınların hikayelerini duymuştur.

Bu düzeydeki horlama aile içi geçimsizlik, uyku bozuklukları ve bazen kişinin kendi horlamasından kaynaklanan uyanma epizodları gibi çeşitli sorunlara neden olabilir. Fakat horlama her zaman OSA ile eşit değildir; bazen sadece sosyal açıdan zorluk yaratan bir durumdur. Yine de, sosyal açıdan zorluk yaratan bir durum dahi tedavi gerektirebilir ve kronik horlama sorunu olanlar için çeşitli tedavi seçenekleri mevcuttur.

Horlamayı hafifleten bazı tıbbi olmayan tedaviler aşağıda verilmiştir.

Ağırlık kaybı - Sadece 5 kilo bile fark sağlayabilir.

Uyuma pozisyonunu değiştirme - Sırt üstü yatarken daha fazla horlama eğilimi gösterdiğiniz için, yan dönerek uyumak faydalı olabilir.

Alkolden, kafeinden ve ağır yemeklerden uzak durun - Özellikle yatmadan önceki iki saat boyunca.

Yatıştırıcılardan uzak durun - Yatıştırıcılar boğaz kaslarınızı gevşeterek horlamaya yol açan hava yolu tıkanıklığını arttırabilir.

Yumuşak Damağın Radyo Frekansı (RF) uygulamasında boğazdaki veya dildeki dokuyu küçültmek, böylece boğazdaki alanı genişleterek havayolu tıkanıklığını olasılığını azaltmak için radyo dalgaları kullanılır. Tedavi seansları sırasında iç doku küçülürken dış doku zarar görmeden kalır. Birkaç tedavi seansı gerekebilir; fakat bu prosedürün uzun vadedeki başarısı henüz belirlenmemiştir.

Lazer Destekli Uvuloplasti (LDUP) damağın arkasındaki hava yolunu açmak için uvulanın ve çevreleyen dokunun çıkarıldığı bir cerrahi prosedürdür. Bu prosedür genellikle horlamayı hafifletmek için kullanılır ve lokal veya genel anestezi ile ağız ve çene cerrahın ofisinde uygulanabilir.

Basit horlamanın tersine, obstrüktif uyku apnesi tıbbi müdahale gerektiren hayatı tehdit edebilen bir tıbbi durumdur. Teşhis edilmemiş OSA’nın riskleri kalp krizi, inme, düzensiz kalp atışı, yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve libidoda azalmayı içermektedir. Ayrıca  OSA gündüz vakti sersemliğe yol açarak kaza, üretkenlik kaybı ve kişiler arası ilişki sorunlarına yol açabilir. Semptomlar hafif, orta şiddette veya yüksek şiddette olabilir.

Uyku apnesi oldukça yaygındır. Beş yetişkinden birinde en az hafif şiddette uyku apnesi vardır ve 15 yetişkinden birinde en az orta şiddette uyku apnesi vardır. OSA çocukların da %1 ila %3’ünü etkilemektedir. Uyku sırasında üst solunum yolu fazla doku, büyük bademcikler ve/veya büyük dil nedeniyle tıkanabilir. Soruna gevşeyen ve uyku sırasında çöken havayolu kasları, geniz yolu ve çenenin konumu da katkıda bulunur.

Bu faktörlerin yol açtığı solunum durması veya “apne” beyinden, kişinin uyanması için, solunumu yeniden başlatmaya yeterli uyarımlar başlatır. Bu döngü gece boyunca kendisini birçok kere tekrar eder ve uykusuzluğa ve çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Uyku apnesi genellikle yedi saatlik bir uykuda 30’dan fazla apnenin gerçekleşmesi ile tanımlanır. Şiddetli vakalarda, solunum durmasının süresi 60 ila 90 saniyeye çıkabilir ve bu gece boyunca 500 kereye kadar tekrarlanabilir.

OSA’sı olan kişiler genellikle durumlarının farkında değildir ve iyi uyuduklarını düşünürler. Bu kişilerin yardım istemesine yol açan semptomlar günsüz vakti sersemlik veya horlama şikayetleri ya da yatağı paylaştıkları kişi tarafından gözlenen solunum durmalarıdır.

Diğer semptomlar şunları içerebilir:

 

Sizde OSA semptomları varsa tam muayene ve doğru teşhis için ağız ve çene cerrahınıza danışmanız önemlidir.

İlk muayenenizde doktorunuz tıbbi öykünüzü kaydedecek ve bir baş ve boyun muayenesi yaparak uyku ile ilişkili solunum problemleri arayacaktır. Bunun ardından yatağınızı paylaştığınız kişi ile veya evdeki diğer bireylerle uyuma ve uyanma davranışınızla ilgili bir görüşme yapılabilir. Doktor bir uyku bozukluğundan şüphelenirse, polisomnografi adlı özel bir testle gece uyku paternlerinizi izleyecek olan bir uyku kliniğine sevk edileceksiniz.

Polisomnografi geceyi bir klinikte geçirmenizi gerektirir. Klinikte geçirdiğiniz süre boyunca bir video kamera uyku paterninizi izleyerek tüm solunum durmalarının sayısı ve uzunluğu ve diğer problemler hakkında veri toplar. Genellikle, bir C-PAP (sürekli pozitif hava yolu basıncı) cihazının kullanıldığı bir “bölümlü gece” çalışması yapılır. Polisomnografi sırasında uykunuzun bozulmasını sınırlamak için her türlü çaba gösterilir.

Obstrüktif uyku apnesi etkili bir şekilde tedavi edilebilir. OSA’nızın hafif, orta şiddette veya yüksek şiddette olmasına bağlı olarak doktorunuz sizin için en uygun tedaviyi seçecektir.

Davranışların Değiştirilmesi - Size hafif uyku apnesi teşhisi konduysa doktorunuz horlamayı azaltmak için medikal olmayan tedavileri önerebilir. Bunlar kilo kaybı, yatmadan önceki iki saat boyunca alkolden, kafeinden ve ağır metallerden uzak durma, yatıştırıcı kullanmama ve uyuma pozisyonlarını değiştirmedir. Hafif vakalarda bu pratik müdahaleler horlamayı ve uyku apnesini hafifletebilir, hatta ortadan kaldırabilir.

Oral Araçlar - Hafif  ila orta şiddette uyku apneniz varsa veya C-PAP kullanamıyorsanız, son çalışmalar oral bir aracın etkili bir birinci basamak tedavi olabileceğini göstermiştir. Oral araç alt çeneyi tutmak ve dili öne getirmek için gece ağza yerleştirilen kalıplı bir araçtır. Çeneyi öne çıkararak yumuşak damağı yükseltir veya dili tutarak hava yolunda geriye doğru düşmesini ve hava yolunu kapamasını önler. Oral araçlar, sürekli pozitif hava basıncı (C-PAP) sistemleri kadar etkili olmasalar da oral araçları tercih eden, C-PAP kullanamayan veya C-PAP veya davranış değişiklikleri ile tedavisi başarılı olmayan, hafif ila orta şiddette OSA’sı olan hastalar için endikedir.

Oral araç kullanan hastalar uyumu takip etmek, aracın düzgün çalışıp çalışmadığını anlamak ve semptomların kötüleşmediğinden emin olmak için ağız ve çene cerrahlarının ofisine düzenli takip vizitleri gerçekleştirmelidir.

C-PAP (Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı) ve Bi-PAP (İki Düzeyli) - C-PAP aracı orta şiddette OSA’sı olan hastalar için etkili bir tedavi ve şiddetli uyku apnesi teşhisi konanlar için birinci basamak tedavidir. Hastanın burnuna oturan kişiye özel bir maske yoluyla, C-PAP’ın sürekli öngörülen miktardaki basınçlı hava akımı hava yolunun veya boğazın çökmesini önler. Bazı vakalarda iki farklı basınçta hava üfleyen bir Bi-PAP aracı kullanılabilir.

C-PAP ve Bi-PAP araçları boğazı açık tutarak horlamayı ve solunum durmalarını önlese de, bu araçlar sadece rahatsızlığınızı iyileştirmez, yalnızca tedavi ederler. C-PAP veya Bi-PAP’ı kullanmayı bırakırsanız semptomlarınız tekrar ortaya çıkar. C-PAP ve Bi-PAP genellikle tercih edilen ilk tedaviler olmalarına rağmen, bazı hastaların bu araçları kabul etmesi ve kullanması zor olabilir. Bu araçları kullanamayacağınızı düşünüyorsanız doktorunuza danışmadan kullanmayı bırakmayınız. Ağız ve çene cerrahınız başka etkili tedaviler önerebilir.

Bazı hastaları için cerrahi müdahale uygulanabilir bir alternatif olabilir; bununla birlikte, hiçbir cerrahi prosedürün her zaman başarılı olmadığını akılda tutmak gerekir. Her hastanın burun ve boğaz şekilleri farklıdır; bu nedenle ameliyat düşünülmeden önce ağız ve çene cerrahınız hava yolunu birkaç noktadan ölçecek ve burundan akciğerlere anormal hava akışı olup olmadığını kontrol edecektir. Doktorunuzun aşağıdaki cerrahi prosedürleri uygulamada kayda değer düzeyde deneyimi ve becerisi olduğundan emin olun:

Hava yolu yumuşak damakta çöküyorsa UPPP faydalı olabilir. UPPP genellikle C-PAP’ı tolere edemeyen hastalara uygulanır. UPPP prosedüründe uvula kısmen çıkarılarak ve yumuşak damağı kenarı küçültülerek yumuşak damak kısaltılır ve sertleştirilir.

Çökme dil kökünde gerçekleşiyorsa hiyoidin asılması endike olabilir. Hiyoid kemiği boyunda, tiroid kıkırdağı (Adem elması) düzeyinin üzerinde bulunan ve dil kaslarının yanı sıra boğaz etrafındaki diğer kaslara ve yumuşak dokulara bağlı olan U şeklindeki bir kemiktir. Prosedür hiyoid kemiğini tiroid kıkırdağına sabitleyerek hava yolunun bu bölümünün stabilize edilmesine yardımcı olur.

GGA obstrüktif uyku apnesini tedavi etmek için özel olarak geliştirilmiştir ve üst solunum kanalını açmak üzere tasarlanmıştır. Prosedür ön dil tendonunu gererek dilin boğaza sarkma derecesini azaltır. Bu operasyon genellikle UPPP veya hiyoid asma gibi başka bir prosedür ile birlikte uygulanır.

MMA üst ve alt çenelerin cerrahi yolla ileri alındığı bir prosedürdür. Kemikler cerrahi yolla ileri alındığından, dilin ve damağın yumuşak dokuları da ileri alınmış olur; böylece üst hava yolu açılır. Bazı bireyler için MMA OSA rahatsızlığını ortadan kaldırmak için gerekli hava geçiş yolunu oluşturabilecek tek tekniktir.

Uyku apnesi ciddi bir rahatsızlıktır ve OSA’sı olan bireyler bu sorunun farkında olmayabilir. Konuştuğunuz birisi size yüksek sesle horladığınızdan bahsettiyse ve sık sık aniden uyandığınızı ve nefesinizin kesildiğini fark ettiyse Ağız ve çene cerrahınıza danışmalısınız.